Τρίτη 25 Οκτωβρίου 2011 στις 18.00
Κάλεσμα για τη δημιουργία κύκλου ανάγνωσης του Κεφαλαίου του Μαρξ
Κάλεσμα για τη δημιουργία κύκλου ανάγνωσης του Κεφαλαίου του Μαρξ
Δύσκολα μπορεί να ειπωθεί κάτι καινούριο για να περιγράψει κανείς την πραγματικότητά μας. Βιώνουμε μια άνευ όρων όξυνση του κοινωνικού/ταξικού ανταγωνισμού από την πλευρά του κεφαλαίου, το οποίο με όχημα την κρίση χρέους προσπαθεί να αναδιαρθρωθεί, ανασυγκροτώντας βίαια τις σχέσεις εκμετάλλευσης. Και είναι δυστυχώς εντυπωσιακό πως εξίσου τρομακτική με την επίθεση που δεχόμαστε, φαίνεται να είναι και η οργανωμένη σύγχυση γύρω από αυτό που συμβαίνει. Σύγχυση που δεν περιορίζεται στο επίπεδο του λόγου, αλλά παράγει (κι αυτό είναι το σημαντικό) συγκεκριμένες αντιλήψεις, στάσεις και συμπεριφορές, καναλιζάροντας και εγγράφοντας τους (υπαρκτότατους) κοινωνικούς ανταγωνισμούς στα δικά της πλαίσια.
Έχουμε σιχαθεί να ακούμε τις κυρίαρχες αφηγήσεις-περί-κρίσης που αναμασούν τις ίδιες επικίνδυνες κοινοτοπίες περί κακοδιαχείρισης, συντεχνιών ή ανθελληνικών συνωμοσιών, όπως έχουμε βαρεθεί τους οικονομικούς και νομισματικούς φετιχισμούς και το πατριωτικό βλέμμα μιας αριστεράς που θεωρεί εαυτή αρμόδια να προτείνει συνδιαχειριστικές και «ρεαλιστικές» λύσεις για την «έξοδο της χώρας από την κρίση».
Δεν ξέρουμε αν είναι κάτι για το οποίο πρέπει να θριαμβολογούμε, σίγουρα όμως δεν πρέπει να μας πιάνει στενοχώρια για το γεγονός ότι σε κάθε καπιταλιστική κρίση σαν τη σημερινή, αυτό που κρίνεται είναι η ίδια η αναπαραγωγή της κινούμενης αντίφασης που συνιστά η καπιταλιστική σχέση. Και αναπόφευκτα, αυτή η δυσκολία αναπαραγωγής αναφέρεται τόσο στο ίδιο το κεφάλαιο για το οποίο λιγοστεύουν τα πεδία αυτοαξιοποίησης, όσο και για τον άλλο πόλο της σχέσης, την εργασία, για την οποία γίνεται όλο και πιο δύσκολο να αναπαραχθεί εντός της μισθωτής σχέσης.
Γνωρίζουμε πολύ καλά ότι μια μια ανασύσταση της καπιταλιστικής σχέσης, η περίφημη έξοδος από την κρίση, θα περάσει από πάνω μας. Και δεν είμαστε καθόλου διατεθειμένοι/ες να πειθαρχήσουμε στην ακραία υποτίμηση της ζωής μας για να γίνει αυτό. Από την άλλη, δε νιώθουμε ότι έχουμε να υπερασπιστούμε και καμιά προηγούμενη κατάσταση. Είναι αλήθεια πως μια επιστροφή σε ένα προηγούμενο μοντέλο καπιταλιστικής ρύθμισης είναι τόσο ανεπιθύμητη όσο και ανέφικτη. Φτύνουμε τις νεοφιλελεύθερες μαλακίες του ΤΙΝΑ (thereisnoalternative, αγαπημένο μότο ήδη από την εποχή της Μάργκαρετ Θάτσερ) και λιποτακτόυμε από κάθε «ριζοσπαστικό» αίτημα του οποίου ο ορίζοντας είναι μια παλαιού ή νέου τύπου σοσιαλδημοκρατία. Από μια άποψη, η ίδια η κρισιμότητα της κατάστασης είναι που την κάνει ενδιαφέρουσα· άλλωστε η συνθήκη της κρίσης δεν είναι μόνο μια συνθήκη κινδύνου ή καταστροφής, αλλά και μια συνθήκη που ανοίγει δυνατότητες.
Στην προσπάθειά μας να απαντήσουμε στη σημερινή συγκυρία, να εμπλουτίσουμε τις αρνήσεις μας και να ανιχνεύσουμε τις δυνατότητες αυτές, να τις κάνουμε περισσότερο απτές, βλέπουμε χρήσιμη μια διαδικασία συλλογικής μελέτης της κριτικής της πολιτικής οικονομίας, όπως αυτή θεμελιώθηκε στο μαρξικό έργο. Η θεωρητική εμβάθυνση και ανάλυση δεν είναι για μας μια πολυτέλεια ή ένας ακαδημαϊσμός, είναι απλά ένα από τα πράγματα που θεωρούμε σημαντικά, αξεδιάλυτο από τη συνολικότερη δραστηριότητά μας στο ανταγωνιστικό κίνημα. Ειπωμένο αλλιώς, χρειαζόμαστε μια κριτική θεωρία που θα κάνει πιο αιχμηρή και επικίνδυνη την πράξη μας, εργαλεία που θα μας βοηθήσουν να διαυγάσουμε την ίδια μας την κοινωνική κίνηση, να την αναστοχαστούμε και να την ανατροφοδοτήσουμε.
Η σκοπιά από την οποία μιλάμε επηρεάζει βέβαια και τον τρόπο που επιλέγουμε να διαβάσουμε το Μαρξ. Καμιά διάθεση δεν έχουμε να διαβάσουμε το Κεφάλαιο ως επιστήμη ή κοινωνιολογία· αντίθετα, μας ενδιαφέρει μια ανάγνωση του Κεφαλαίου ως αυτό που είναι: μια κριτική της πολιτικής οικονομίας, μια εμμενής κριτική στο κεφάλαιο και τις κοινωνίες του, βασικές γραμμές άρνησης ενός κόσμου που δε μας έψησε ούτε λεπτό. Οι κατηγορίες άλλωστε που διατυπώνονται σε αυτό (η αξία, η υπεραξία, το εμπόρευμα) δεν είναι νέτα σκέτα οικονομικές, αλλά αναφέρονται σε κοινωνικές σχέσεις, γι' αυτό το λόγο και αποτελούν ανοιχτές, αντιφατικές, συγκρουσιακές κατηγορίες που διατρέχονται από τον κοινωνικό ανταγωνισμό.
Αυτό το κείμενο, λοιπόν, είναι ένα κάλεσμα για τη δημιουργία ενός κύκλου αυτομόρφωσης σχετικά με τα παραπάνω. Από την πλευρά μας, θέλουμε τα μαθήματα να γίνονται όσο το δυνατόν με συμμετοχικό τρόπο, ενώ όσον αφορά στα αναγνώσματα, θα βασιστούμε (αρχικά) στο magnumopus του Μαρξ, το Κεφάλαιο, παράλληλα με πιο σύγχρονες κριτικές, μελέτες και γραμμές σκέψης που επικαιροποιούν, προεκτείνουν ή και αναθεωρούν το έργο του Μαρξ, λαμβάνοντας συγκεκριμένες θέσεις εντός (εκτός και επί τα αυτά) της μαρξιστικής παράδοσης. Από εκεί και πέρα, εναπόκειται στις ανάγκες και τις επιθυμίες της ομάδας η χρήση επιπλέον πηγών και η ενασχόληση με θεματικές που υπερβαίνουν τον πυρήνα και το ιστορικό πλαίσιο του έργου του Μαρξ. Τέτοιες θα μπορούσαν να είναι ο έμφυλος καταμερισμός και η αναπαραγωγική εργασία, ο ρόλος του πανεπιστημίου και η εκπαιδευτική κρίση, η συζήτηση για τις καπιταλιστικές κρίσεις κ.α. Τέλος, ελπίζουμε στην πορεία των μαθημάτων να προκύψουν επιπλέον πράγματα, όπως για παράδειγμα παρουσιάσεις πάνω σε επιμέρους ζητήματα από ανθρώπους εκτός του κύκλου αυτομόρφωσης ή η εξωτερίκευση και η αποτύπωση όλης αυτής της διαδικασίας.
Για μια αναλυτικότερη έκθεση του σκεπτικού μας, αλλά και για συζήτηση και προτάσεις σχετικά με την οργάνωση των μαθημάτων, προτείνουμε σε όσους και όσες συντρόφους/ισσες ενδιαφέρονται να συναντηθούμε την Τρίτη 25/10 στις 18:00 στη Φάμπρικα Υφανέτ.